Klimaattop COP26: wat het is, wie er komen en wat er besproken wordt

Van 31 oktober tot 12 november vindt in Glasgow de COP26 conferentie plaats. Tijdens deze jaarlijkse klimaatconferentie, die vorig jaar is uitgesteld vanwege COVID, komen wereldleiders bij elkaar om een gezamenlijk actieplan te vormen tegen de opwarming van de aarde. Super belangrijk dus! In de blog van vandaag zoomen we in op wat COP26 precies is, wat er dit jaar op de agenda staat en waarom het zo belangrijk is.

Wat is COP26 precies?

De COP wordt ook wel de Klimaattop genoemd. COP staat voor Conference of Parties (Conferentie van Partijen) en is een jaarlijkse klimaatconferentie van de Verenigde Naties die wordt gehouden om te werken aan een wereldwijd actieplan om de negatieve effecten van klimaatverandering tegen te gaan. De eerste COP werd al in 1995 gehouden in Berlijn en dit jaar is dus de 26e, daarom de naam COP26. De COP heeft 197 leden.

Wie komen er bijeen tijdens de COP26?

Tijdens de COP komen wereldleiders bij elkaar om te onderhandelen over klimaatacties. Voor de onderhandelingen vormen landen blokken met landen die geografisch of economisch vergelijkbaar zijn. Zo heb je een Afrika blok, een kleine eilanden groep, maar ook een middeninkomen groep. Ook zijn er groepen met een gemeenschappelijk doel, zoals bijvoorbeeld Climate Ambition Alliance die een ambitieuzere klimaataanpak wilt.

Naast de landen zelf, zijn er ook organisaties die de onderhandelingen bijwonen als observeerders. Dit zijn internationale organisaties, zoals OECD, en NGO’s die bijvoorbeeld het milieu, jongeren, vakbonden of boeren vertegenwoordigen.

Wat wordt er besproken tijdens de COP?

Tijdens de COP wordt niet alleen gesproken over acties om de negatieve gevolgen van klimaatverandering tegen te gaan, maar er worden ook concrete overeenkomsten opgesteld en getekend.

Zo werd tijdens COP3 in 1997 het Kyoto Protocol aangenomen. In dit protocol legden 192 landen zich vast om hun uitstoot van broeikasgassen te beperken of te verminderen.

Tijdens COP21 in 2015 werd het Parijs akkoord aangenomen. In dit akkoord leggen 196 landen zich vast om de gemiddelde opwarming van de aarde onder de 2 graden te houden en te streven naar 1,5 graden. Om deze doelen te halen, stelde elk land ook zogenoemde NDC’s op. NDC staat voor ‘nationally determined contributions’ en het zijn kortetermijndoelstellingen voor elk land om hun broeikasuitstoot te verminderen of af te remmen.

Wat staat er voor COP26 op de agenda?

Al tijdens de COP in Parijs werd duidelijk dat de opgestelde NDC‘s niet genoeg waren om de doelen uit het Parijsakkoord te halen. Daarom werd er een clausule ingebouwd die landen verplicht om elke 5 jaar te heronderhandelen over hun NDC’s. De eerste termijn liep vorig jaar af, dus dit jaar moeten er nieuwe NDC’s opgesteld worden.

Alle landen moesten daarom hun nieuwe actieplan doorsturen voordat het congres begon, maar de NDC’s waren maar weinig ambitieus: zelfs met deze aangepaste NDC’s is de vermindering van broeikasgasuitstoot 32 gigaton te weinig om 1,5 graden opwarming binnen bereik te houden.

De COP26 zelf heeft 4 hoofddoelen opgesteld, namelijk:

1. CO2-neutraliteit in 2050 om de maximale opwarming van 1,5 graden bereikbaar te houden.
   Tijdens de klimaattop zal er gediscussieerd worden over een einde aan overheidsinvesteringen in olie en gas. Zelfs áls alle landen hun huidige NDC’s halen, dan zou in 2030 maar een achtste van de uitstootvermindering gehaald worden. Gezien de CO2 uitstoot hard blijft groeien, moeten er nú dus grotere concrete acties verbonden worden om de klimaatdoelen te halen.
   
   
2. Mensen en natuur beschermen tegen de gevolgen van klimaatverandering
   Om het verlies van huizen, natuur en levens tegen te gaan, moeten landen samen werken. Zo lobbyen de Pacifische eilandstaten al jaren om concrete acties om de zeespiegel minder hard te laten stijgen. De eilandengroep zou bij een te grote stijging namelijk compleet overstromen en onbewoonbaar worden. Zelf heeft de eilandengroep nauwelijks invloed op de wereldwijde uitstoot en ze zijn dus afhankelijk van de inzet van andere landen.
   
   
3. Financiering van klimaatactie
   Al langer is duidelijk dat landen met lagere inkomens gevoeliger zijn voor de gevolgen van opwarming van de aarde en de gevolgen ook eerder en heftiger merken. Ook hebben rijkere landen de afgelopen decennia ongestoord hun economie kunnen ontwikkelen zonder daarbij extra te hoeven betalen voor hun uitstoot.
   
   In het Parijs akkoord beloofden rijke industrielanden daarom om jaarlijks 100 miljard dollar beschikbaar te stellen als compensatie en om de negatieve effecten van klimaatverandering tegen te gaan in armere landen. Ondanks de deadline van 2020, is die 100 miljard er nooit gekomen en blijven de rijkere landen onverminderd uitstoten, terwijl de gevolgen van de klimaatcrisis nu al merkbaar zijn.
   
   
4. Samen werken aan oplossingen
   Het Intergovermental Panel on Climate Change (IPCC) waarschuwde in hun meest recente rapport al dat het ‘code rood’ is in de strijd tegen de opwarming van de aarde. Als we willen voorkomen dat we het punt bereiken dat klimaatschade onomkeerbaar is, moeten we nu actie nemen. De vraag is in hoeverre wereldleiders daartoe bereid zijn. Zo weigerden grote vervuilers als China, Saudi-Arabië, Rusland en Australië om hun NDC’s aan te scherpen, waardoor de 1,5 graden extreem lastig wordt om te bereiken.

Wat kunnen we doen om ervoor te zorgen dat er daadwerkelijk actie wordt genomen?

Het is ontzettend lastig om als individu iets te veranderen, maar dat het kan bewijzen klimaatactivisten als Greta Thunberg en Vanessa Nakate. Het allerbelangrijkste is om je uit te spreken; uit je zorgen bij politieke partijen (en bij je vrienden), sluit je aan bij actiegroepen als Extinction Rebellion, Urgenda of één van de kleinere organisaties die zich inzetten voor verandering en kijk welke kleine veranderingen je zelf kunt maken om nét iets duurzamer te leven.

Lees bijvoorbeeld het boek De Verborgen Impact van Babette Porcelijn om te kijken hoe je je eigen uitstoot kunt verkleinen. Het zal misschien de wereld niet veranderen, maar het kan fijn zijn om midden in zo’n klimaatcrisis toch íets te kunnen doen!